(1-қисм 2-қисм 3-қисм 4-қисм 5-қисм 6-қисм 7-қисм 8-қисм 9-қисм 10-қисм 11-қисм 12-қисм 13-қисм 14-қисм 15-қисм 16-қисм 17-қисм 18-қисм 19-қисм 20-қисм 21-қисм 22-қисм 23-қисм 24-қисм 25-қисм 26-қисм 27-қисм 28-қисм 29-қисм 30-қисм 31-қисм)
Мутолаа
Аёлларни аёллар ҳам эзади
Бу сафар Али ҳўнграб йиғлади:
– Чидолмайман, Малик, бу сатрлар юрагимга ўқдек санчиляпти.
Маликнинг интиқом туйғулари баттар кучайди:
– Йўғ-эй, ростдан айтяпсанми? Сенга шундай туюлаётган бўлмасин? Ҳолбуки, бу сатрларда тошларни эритадиган ҳеч нарса йўқ.
– Мени масхаралаётганингни биламан. Лекин бу ерда қара, нима деган: “Қалблар жуда беғубордир, ширин сўз айтиб, айбига иқрор бўлганларни дарров кечиради”. Мен ҳам айбимга иқрор бўлиб, ундан кечирим сўрайман.
Бу сафар Малик аянчли кўзлар билан Алига қаради:
– Албатта, кеч бўлмаган бўлса… Майли, ўқи, давом эт. Сени бундай ҳолда кўриш менинг тошларимни эритяпти.
Али ғамгин овозда давом этди:
«Эрталабки нонушта пайтида Али юзимга мутлақо қарамайди. Мен бемаъни гапларни гапиряпман, лекин ҳаммаси жонимга тегиб кетди. Кўрамиз, яна қанчалик сабр қила оларканман? Нега мен бунчалик уриняпман? Нима ўзгаради? У мен билан гаплашмаяпти. Ҳатто қарамайди ҳам. Унинг овозини деярли унутиб қўйяпман. Мушугимизга раҳмат, чунки унга “Пиш-пиш” ёки “Қандайсан?” деганидагина овозини эшитаман.
Худойим! Қандай қилиб одам шунчалик ўзгариши мумкин? Ва қандай қилиб бир аёл шунчалик сабрли бўла олади? Баракалла, мен ўзимни тақдирлаяпман. Мана, ақлли аёл мендек бўлади. У оиласини сақлаб қолиш учун курашади... Аммо ақлли эркак-чи?
Илло ки эркакни муҳокама қилмасанг бўлмайди. Ҳозир шунинг мавридими?! Ўзингга қара, ўз қадрингни бил, фидокорлигингни ҳеч ким билмайди... Қаердан ҳам билишсин бошингдан кечирганинг сенинг шахсий ҳаётинг бўлса.
Бугун олган мактубим янада қизиқ эди: “Азиз опажоним! Энди эримнинг эътиборсизлигига чидай олмайман. Икки йилдан бери билагимга битта соат ҳам олиб бермайди. Оёқ кийимимга қарамайди ҳам. Айтинг-чи, бундай эрга қандай муносабатда бўлай?”
Унга берган жавобим нақадар чиройли эди:
“Эринг соат олиб бермаган бўлса, хавотирланма. Агар уйига вақтида келаётган бўлса, қалбингдаги соат сенга вақтни кўрсатади. Оёқ кийимингга қарамаяпти дейсан. Юзингга қараётган, сени севишини айтаётган ва чиндан ҳам севаётган бўлса, оёқ кийимни ўйлама! Эскисини кийиб тур. Балки эрингнинг моддий муаммоси бордир? Агар у ўзи билатуриб эҳтиёжингга эътибор қилмаса, унга чиройли тилда хатосини билдир. Эҳтимол, у аҳамият беролмаган бўлиши мумкин. Сенга берган эътибори сабабли сенинг эҳтиёжингни унутиши мумкин... Эсингда тут, севадиганлар ҳам эътиборсиз бўлиши мумкин”.
Ҳа, менимча, жавобим яхши эди.
Курашдан воз кечмаслигим, қатъиятли ва иродали бўлишим керак. Биламан, севгисиз бўлмайди. Инсон бир дўст, бир сирдош излайди. Мен эса сирдошсиз ва дўстсиз одамман. Бир қанча севганларим ва дўстларим бор, лекин улардан нима фойда? Менга қачон дўстлик қўлини чўзишлари кераклигини ҳам билишмайди. Ўзим айтмагач, қаердан ҳам билишсин! Бир йўлини топаман. “Севгидан узоқда бўлганларнинг қалби бузилади”, деганди Ҳабиба. Зукко аёл экан, тўғриси. Айтган сўзи шу қадар кучлики, мақол дейдиган даражада муҳим. Аллоҳ таоло бизларни бундай хатардан асрасин. Этим жунжикиб кетяпти. Турмуш қурган аёлнинг қалбидаги номус тушунчаси қандай бузилади? Менимча, аҳмоқ ва номуси ўлган аёлнинг қалбидаги номус бузилади. Шу туфайли кеча бир аёлга озор бердим. Ўзи асабимни бузди. “Эрим бошқа аёлни севиб қолгач, мен ҳам бошқа эркакни севиб қолдим”, деди. Таъзирини бердим. Бу нима дегани? Қандай қилиб иффатли аёл бошқасини севиб қолиши мумкин? Мен тушимда шундай нарсани кўриб, ўз жонимга қасд қилмоқчи бўлгандим. Аёлни қаттиқ койидим, уялтирдим. Кошки уни бунчалик койимаганимдайди. Кошки унинг устидан кулмаганимда, уялтирмаганимда эди. “Бошингизга тушса, биласиз”, деди. Мен номусли, имонли одамман. Бу аёл мени умуман танимаса керак. Агар таниганида эди, менга раво кўрган нарсасини ўйлаб гапирган бўларди.
Эҳ, ўйлайвериб бошим оғриб кетди. Илтимос, Али, энди мени тушунинг, ўзингизга келинг... Мени яна севдиринг. Ҳақоратларингиз туфайли юзингизда озгина пушаймонликни кўрай. Балки қалбимни бўйсундириб, сизни кечира оларман...”
* * *
Фиғон тўла кундалик давом этарди:
“Мана шундай, Али. Сизни кутаётиб, бугун кечқурун деразадан ташқарига қарадим. Катта уйда ёлғиз қолиш жуда оғир экан. Энди ўйлаб қараб, йўл қўйилган хатолардан бирини англаб етдим. Ҳаётни одамларга ранг-баранг қилиб кўрсатмаслик керак. Бу ҳаётнинг рангсиз томонлари ҳам борлигига инсоният тайёр бўлса, мен каби тушкунликка тушмайди.
Мана мен... Йиллар ўтиб, шундай ҳаётнинг борлигини англаяпман. Ваҳоланки, мен аввалдан бундай ҳаётга тайёр бўлишим керак эди. Тайёр бўлишим керак эдики, ҳозир ўзимни йўқотиб қўймаган бўлардим.
Яна қор ёғяпти. Энг ёқтирадиган ҳодисам. Болалигимда ҳам қорда ўйнашни жуда яхши кўрардим. Аммо у пайтда ерга қўнган қор парчаларидан бундай маънолар чиқара олмасдим. Ҳолбуки, ўша қор парчалар нималар деётганларини англамаган, уларнинг тилини тушунолмаган эканман.
Оҳ, Али, оҳ!.. Ҳатто менинг дунёга қарашимга ҳам таъсир қилдингиз. Сизни севган йилларимда мен бундай эмасдим. Ҳақиқатан инсон севар экан, бахтли бўлар экан-у, лекин кейин... Ниҳоят мана мен...
Ажабо, Али, сиз нима деб ўйлайсиз? “Нега биз бундай бўлдик?” дейсизми? Нега деб сўраб, ўз айбингизни топишга уринасизми?
Мен яна алжирай бошладим. Охирги пайтларда ўзимнинг тез-тез алжираётганимни ҳис қиляпман. Бу одам шунча йиллардан бери ўзини кўрмайди-да, энди кўрармиди? Умид... Баъзида ёрдам беради, лекин баъзида кишининг йилларини ўғирлайди.
Бир кун келиб Алининг мушукка бўлган муҳаббатига ҳавас қиламан, деб, Али бу уйда биринчи бўлиб мушукка салом беради, деб ким ўйлабди дейсиз! Хўш, унда нега овора бўляпман? Вазият шу даражага келган бўлса, мен нега кетмаяпман? Ажабо, ғуруримни йўқотдимми? Йўқ, атайлаб кетмаяпман... Балки оиламни сақлаб қоларман, деган ўй билан... Мен курашяпман. Ваҳоланки, ғурурини йўқотганлар ҳеч нарса учун курашмайдилар... Кураша олмайдилар!!!”
* * *
Малик Алига кўз қири билан қаради. Кундаликнинг фақатгина бир куни тугаган, Али йиғлаганча диванда ўтирар, надомат чекарди:
– Унга бу азобларни қандай раво кўрдим? Жонимни ол, Раббим!.. Мен бошқа яшашни хоҳламайман. У бу дардларни тортар экан, мен нафсимнинг пайида эдим. Аллоҳим, жазомни бер, бер!..
Малик ҳам йиғларди:
– Мана, жазонгни берди-ку! Сен учун бундан каттароқ жазо яна нима бўлиши мумкин? Вой, фаришта янгам, вой! Ўзи билан ўзи қандай курашибди. Хоним янгамнинг олдига бориб, аҳволингни айтиб бераман.
– Айтганингдек, кеч бўлмаган бўлса, балки ёрдам берар. Бор, Малик, бор... Қаттиқ пушаймонлигимни, унинг учун ўлишгаям тайёрлигимни айт. Ёзганидек, қалблар беғубор, хатосини чинакам англаганларни кечира олади. Фазилатимнинг қалби эса ниҳоятда тоза.
Малик кўзларини артиб ўрнидан турди.
– Мен борай, эртага биринчи қиладиган ишим у билан гаплашиш бўлади. Алининг уйидан чиқаркан, елкалари чўккан эди. Ҳатто мезбон билан хайрлаша олмади. Абгор ҳолда уйига келиб, хотинига ҳаммасини айтиб берди.
Амина Шенликўғли
(давоми бор)
