(1-қисм 2-қисм 3-қисм 4-қисм 5-қисм 6-қисм 7-қисм 8-қисм 9-қисм 10-қисм 11-қисм 12-қисм 13-қисм 14-қисм 15-қисм)
Мутолаа
Аёлларни аёллар ҳам эзади
Фазилат хоним уйга кирди. Бир муддат Малик ҳақида ўйлади. Қандай меҳрибон ва эътиборли одам. Турмушининг биринчи йилларини эслади. “Алининг ёшлик даврига қанчалар ўхшайди”, деди ўзига ўзи. Кўп ўтмай Ойшагул Нур билан кириб келди. Қизалоқ онасини кўргач, қучоқлаб олганча гапга тушди:
– Онажон, бугун нима бўлганини биласизми? Мактаб боғида қордан одам ясадик. Сабзидан бўлган бурнини мен ўрнатдим. Синфда шеър ўқидим. Устозимга жуда ёқди ва менга “Баракалла!” деди.
– Шундайми? Унда мен ҳам чиройли қизимга “Баракалла!” дейман. Қайси шеърни ўқидинг?
– Сиз менга ўргатгансиз-ку...
– Қайси бири?
– “Баҳор онам”.
– Бу шеър эсингдамиди, қизим? Қани, менгаям ўқиб бер-чи!
– Хўп бўлади, онажон.
Шамол сизни чақирса, борманг, она,
Гулим бор, мен боролмайман, денг…
Мендан гўзал гул экманг, боғимга, она.
Гулимдан бошқа гул ҳидламайман, денг.
Баҳор онам, кулинг, ёноғингизда гуллар битсин,
Чечаклар ҳасад қилсин бу гўзалликка.
Жаннатга мисоли соянгиз билан кетсин,
Барча оналарга тарқатинг бу фазилатларни.
Шамол сизни чақирса, борманг, она,
Болам менсиз сўлади, баргларини тўкади, денг.
Гултувакка бинафша ҳам экманг, онажон,
Гулимдан бошқа гул ҳидламайман, денг.
– Унутмаганингдан жуда хурсандман, болам. Адашмасдан ўқидингми?
– Ҳа, онажон. Ҳечам дудуқланиб қолмадим.
– Сендан дудуқланишни сўрамадим, дудуқланиш айб эмас. Дудуқланиш тилнинг тутилиб қолиши дегани. Бу хато эмас, қизим, лекин унутиб қўйсанг... Ҳам унутсанг, ҳам унутиб қўйганингни унутсанг-у, шеър ўқишга чиқсанг, яхши бўлмайди.
Бу жумладан кейин Фазилат боланинг қобилиятини ўйламай гапираётганини англади.
– Жуда соз, ўқитувчинг нима деди?
– “Жуда маъноли шеър экан, аввал ҳеч эшитмагандим. Уни қаердан ёдлагансан?” деди. Сиз ёзганингизни айтдим.
Қизининг сочини силаётган Фазилат дилдан сўради:
– Кейин нима деди?
– “Мен бу она билан танишишни хоҳлайман”, деди. Лекин сизнинг рўмолингиз бор. Мактабга бораётганда рўмолингизни еча оласизми? Шунда синфдошларим мени масхара қилишмайди.
Бу гаплардан Фазилат хоним хафа бўлди. Қизига етарлича тарбия беролмаганини ўйлаб, эзилди.
– Нега ўртоқларинг сени масхара қилади, болам? Ёки сен уларнинг оналарини очиқчасига эрмаклаб, дўстларингни ранжитасанми? Онам¬нинг рўмоли учун мени масхаралашади деб ўйлама, болам.
– Лекин сизни кўриб ўқитувчимнинг жаҳли чиқса-чи?..
– Йўқ, азизим, бунақа бўлмайди. Хўш, бугун яна нималар қилдинг?
– Ойшагул опамникида дарсимни тайёрладим... Шундай деб Нур бирдан тўхтаб қолди. Онасининг кўзларига тикилиб, қучоғидан чиқди. Кўйлагининг этагини ўйнаб, нимадир демоқчи бўлар, лекин айтолмасди.
– Мен бугун...
Фазилат ўзи ўтирган диванга суяниб, қизини кузатар, уни тушунишга уринарди. Нурнинг кўзлари ёшга тўлди.
– Хўш, қизим... Яна нималар қилдинг?
Бошини ерга эгиб олган қизча зўрға жавоб берди:
– Бугун мен... Жаҳлингиз чиқмайди-а, она?
– Майли, айт. Ваъда бераман, жаҳлим чиқмайди.
Онасидан руҳланган Нур енгил нафас олди:
– Бугун отамга телефон қилдим, у билан гаплашдим...
Кўзларидан ёш оқар, лекин буни онасига кўрсатмасликка уринарди.
– Отамнинг овозини эшитдим, овози жудаям чиройли бўлиб кетибди...
У гапини давом эттиролмасдан, онасининг олдига қайтиб келиб, бошини унинг бағрига қўйди-да, ҳўнграб-ҳўнграб йиғлаганча давом этди:
– Мен... Отамни жудаям соғиндим, онажон. Унинг овозини эшитиб, йиғлаганимдан гаплаша олмадим. Мендан жаҳлингиз чиқмасин, сизниям, отамниям жуда-жуда яхши кўраман. Унинг олдига қачон борамиз, онажон? Отам бор бўла туриб, отасиз қоламанми?..
Фазилат хоним нима дейишни билмай қолди. У бор ҳақиқатни тилига чиқаролмас, “Отангга сени тез-тез кўриб кетишини айтяпман, лекин у буни хоҳламайди?” деб дилбандининг кўнглини вайрон қилишни хоҳламасди.
– Қачон хоҳласанг, отангнинг олдига бор, болам. Агар истасанг, ҳар куни телефонда гаплаш. Ишлари тугаганида келиб сени кўрсин.
Неча кунлардан бери сабр қилиб, дардини ичига ютаётган қизчанинг кўнгил яраси очилган эди. Тинмай йиғларди. Фазилат Ойшагулга маъюс нигоҳларини тикиб, қизига тасалли бериш мақсадида ишора билан уни ошхонага чақирди. Пичирлаганча гап бошлади:
– Вазиятни кўряпсан, Ойшагул, эртага Нурнинг отасига қўнғироқ қилиб, ҳолатни билдир. Ишидан бироз танаффус қилиб, мактабга келсин-да, болани кўрсин. Бундай шафқатсизликни ҳатто ҳайвонлар ҳам қилмаслигини унга тушунтир.
Кейин асабий ҳолда музлатгич эшигини очиб-ёпа бошлади.
– Ҳайронман, Ойшагул, у меҳрибон, мулойим одам қаёққа кетди? Бу ёввойи қаердан келди?! Қандай қилиб одам шунчалик ўзгариши мумкин?
Такрор Ойшагулга қараган Фазилатнинг яна ўзидан жаҳли чиқа бошлади:
– Оҳ, мен сенга нималар деяпман?..
Қиз Фазилатнинг сўровини жавобсиз қолдиришни истамади:
– Аҳволингизни жуда яхши тушунаман. Гарчи тушунганларимни сизга яхши англатолмасам ҳам...
Ойшагулга меҳмонхонага ўрин тайёрлаб бўлган Фазилат хоним қизини қўйнига олиб ухлатди. Ўзини ҳам ухлашга мажбурлади. Нур тушида ўзини отасининг бағрида кўрди. Фазилат хоним уйқусининг тушлар қисми эса лойқа сувларни кўриш билан ўтди.
Амина Шенликўғли
(давоми бор)
